Wybitni mieszkańcy Olszowic

August Witkowski (1854 – 1913)

Światowej sławy fizyk, profesor i rektor Uniwersytetu Jagielloń­skiego. Urodził się w Brodach (Małopolska wschodnia). Zmarł w Krakowie. On „odkrył” Olszowice. W czasie wycieczek turystycz­nych w okolice Krakowa zauważył w Olszowicach bardzo dużo soczystej zieleni, oraz idealnie czyste powietrze „Prima” z właściwą proporcją ozonu a także przepiękny widok na tumie tatrzańskie z Babią Górą po prawej stronie. Początkowo studiował na Politech­nice Lwowskiej i Uniwersytecie Lwowskim. Kontynuował studia za granicą, a m.in. w Berlinie i w Glasgow. Z kolei został profeso­rem fizyki a później rektorem UJ w latach 1888-1912. Napisał bar­dzo wiele prac naukowych. Główne jego dzieło: Zasady fizyki, 3 tomy, było kilkakrotnie wydawane. Własnym kosztem wybudował w Krakowie za przeszło 12 tys. koron przy ul. Gołębiej 13 Collegium Physicum. Po lewej stronie zdobi go pomnik M. Kopernika. Dzisiaj mają tam swoją bazę historycy i psychologowie. Oczarowany do­datnimi walorami Olszowic zakupił w tej miejscowości ok. 20 ha, wybudował tam domek letni i zabudowania gospodarcze. Wszystko przekazał synowi. Ten wyróżniał się jako wzorowy rolnik, prezes Kółka Rolniczego i aktywista Kasy Stefczyka. Miał tylko jedną có­reczkę. Przed wybuchem II wojny światowej syn prof. A. Witkow­skiego sprzedał majątek w Olszowicach a przeniósł się do Podłęża w okolice Mogiły, gdzie nabył inny majątek. Prof. A. Witkowski zmarł w 1913 r. i pochowany został na cmentarzu Rakowickim w grobach rodzinnych. Gospodarstwo w Olszowicach przejęli państwo Wilko­wie. Dnia 31 stycznia 1986 r. powstała w Krakowie Fundacja Sty­pendialna im. prof. Augusta Witkowskiego. Fundatorką została p. Zofia Osuchowska, córka prof. A. Witkowskiego. Także V Li­ceum Ogólnokształcące nosi jego nazwisko.

Przyjaciele Olszowic

Rodzina Marchlewskich

Wywodziła się z Mazowsza. Początkowo stolicą Mazowsza był Płock. Później Warszawa. Trudno wymieniać wszystkich o tym na­zwisku. Do najwybitniejszych należał Julian (1866-1925) pisarz eko­nomiczny i działacz społeczny. Następny - Leon Paweł, brat Juliana ur. 15 XII 1869 r. we Włocławku k. Płocka, w rodzinie kupieckiej, zm.16 I 1946 r. w Krakowie. Najpierw w 1866 r. ukończył Szkołę Realną w Warszawie. Dalsze studia odbywał za granicą m.in. w Zurychu. W okresie studenckim aktywny działacz kół młodzieży polskiej w Szwajcarii. W 1900 r. powrócił do kraju i habilitował się na Uniwersytecie Jagiellońskim. Początkowo objął kierownictwo Zakładu Chemii Lekarskiej. W 1926 r. został rektorem Uniwersyte­tu Jagiellońskiego. Ożenił się z Angielką. Miał z nią trzech synów: Teodora, Jana i Marcelego. Mieszkając w Krakowie Marchlewscy nabyli w Konarach obok Świątnik ok. 20 ha ziemi ornej z lasem i założyli tam fermę doświadczalną hodowli baranów. Leon Paweł Marchlewski ogłosił bardzo dużo - ok. 200 dzieł i rozpraw nauko­wych, a dla studentów podręcznik „Chemię Organiczną”. Wykładał chemię lekarską od 1906 r. Słynął jako świetny wykładowca. Otrzy­mał w 1928 r. tytuł doktora honoris causa. Wysunął jako jeden z pierwszych hipotezę o wspólnym pochodzeniu świata roślin i zwie­rząt. Leon Paweł Marchlewski bardzo często z rodziną przyjeżdżał na weekendy, urlopy i ferie do Konar. Farma doświadczalna grani­czyła po sąsiedzku z gospodarstwem prof. dr Augusta Witkow­skiego. Marchlewski zaprzyjaźnił się ze Świątniczanami. Otrzymał tytuł honorowego prezesa Ochotniczej Straży Pożar­nej. Po 1926 r. wstąpił do Polskiego Stronnictwa Ludowego „Piast”. Z PSL-u przyznano mu mandat senatora. Współdziałał ze Związ­kiem Młodzieży Wiejskiej i opiekował się studentami pochodzenia chłopskiego. Przyjaźnił się z Wincentym Witosem. Leon Paweł Marchlewski otrzymał wiele odznaczeń a m.in. Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski. Teodor Marchlewski (1899-1962) - syn Leona, Pawła, biolog, genetyk, zootechnik, od 1934 r. prof. na Wydziale Rolnym U J. Czło­nek Polskiej Akademii Umiejętności. Więzień obozów koncentra­cyjnych. Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jan Marchlewski - Specjalista hodowli drobiu. W czasie okupacji kierownik gospodarstwa w Konarach. Należał do miejscowego Kola Łowieckiego. Najbardziej zaprzyjaźniony ze Świątnikami i Olszowicami . Bywał prawie codziennie w Świątnikach i Olszowicach Pod koniec życia prof. Akademii Rolniczej. Marceli Marchlewski - zajmował stanowisko Dyrektora Tatrzań­skiego Parku Narodowego w Zakopanem. Marchlewscy: Leon Paweł, Teodor, Jan zostali pochowani na cmentarzu Rakowickim w grobach rodzinnych. Szczegółowe bio­gramy opracowali: p. Kosiek, dyrektor Biblioteki Akademii Rolni­czej z żoną Małgorzatą, (zob. Polski Słownik Biogr). Olszowianie świadczyli pomoc sąsiedzką w okresach polnych prac gospodar­czych: koszenie, suszenie, na wiosnę, żniwa w lecie, okopowych jesienią w gospodarstwie państwa Marchlewskich. Z kolei docho­dziło do rewanżu. Przy rekomendacji profesorów i rektorów wy­ższych uczelni Krakowa z rodziny Marchlewskich stanowisko woź­nych w Uniwersytecie Jagiellońskim obejmowali bezrobotni z Olszowic. Np. Stanowisko janitora w UJ pełnił p. Bruzda z Olszowic. Po 1945 r. p. Marchlewscy sprzedali majętność rodzinną w Kona­rach. Państwo Witkowscy i Marchlewscy cieszyli się w Olszowicach wielkim autorytetem.