Uchwalony 28 września 2020 r. nowy Program ochrony powietrza dla województwa małopolskiego stanowi kolejny ważny krok w kierunku poprawy jakości powietrza w Małopolsce. Program wyznacza najefektywniejsze działania, aby osiągnąć poziom dopuszczalny pyłu PM10 oraz PM2.5 w powietrzu najpóźniej do roku 2023 oraz poziom docelowy benzo(a)pirenu i dopuszczalny dwutlenku azotu nie później niż do roku 2026.

POP wprowadza szereg działań z zakresu ograniczenia emisji z sektora transportu i działalności gospodarczej. Największy jednak nacisk jest kładziony na ograniczenie niskiej emisji i poprawę efektywności energetycznej w budynkach jednorodzinnych. Podkreślona jest potrzeba przyspieszenia wymiany źródeł ciepła zgodnie z zapisami uchwały antysmogowej :

-do końca 2022 roku konieczna będzie wymiana kotłów na węgiel lub drewno, które nie spełniają żadnych norm emisyjnych.

-do końca 2026 roku trzeba będzie wymienić kotły, które obecnie spełniają chociaż podstawowe wymagania emisyjne, czyli posiadają klasę 3 lub klasę 4 według normy PN-EN 303-5:2012.

POP wskazuje konkretne zadania do wykonania z zakresu ochrony powietrza. Jednym z nich są kontrole palenisk. W naszej gminie dokonują ich upoważnieni pracownicy gminy, w niektórych przypadkach we współpracy z Policją. Kontrole połączone są również z analizę jakości powietrza za pomocą dronów oraz działania informacyjno-edukacyjne związane z obowiązującymi przepisami.

W zapisach programu odnajdujemy trzy rodzaje kontroli:

1. planowe -które powinny być połączone z aktualizacją danych w bazie ogrzewania budynków. W 2021 roku ma być przeprowadzone minimum 100 takich kontroli w naszej gminie.

2. prewencyjne - które należy przeprowadzać w trakcie ogłoszenia stopnia zagrożenia pod kątem spalania odpadów i przestrzegania wymagań uchwały antysmogowej

3. interwencyjne - reakcje na zgłoszenia naruszeń zakresie przestrzegania przepisów ochrony powietrza, powinny być wykonywane wciągu 12-u godzin od zgłoszenia.

Podstawą prawną do prowadzenia kontroli palenisk indywidualnych przez upoważnionych urzędników jest art 379. Prawa Ochrony Środowiska, który upoważnia kontrolującego do:

- wstępu na teren nieruchomości w godzinach od 6-22, a jeśli jest to utrudniane to wezwanie Policji

- przeprowadzenia oględzin, badań i wykonywania czynność kontrolnych

- żądania okazania dokumentów lub ustnych wyjaśnień i udostępnienia wszelkich danych mających związek z problematyka kontroli

Udaremnianie lub utrudnianie przeprowadzenia kontroli w zakresie ochrony środowiska – a taką jest kontrola paleniska prowadzona na podstawie art. 379 POŚ stanowi przestępstwo o którym mowa w art. 225 § 1 k.k.: Kto osobie uprawnionej do przeprowadzania kontroli w zakresie ochrony środowiska lub osobie przybranej jej do pomocy udaremnia lub utrudnia wykonanie czynności służbowej, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.